Tętnica poprzeczna szyi
Thyrocervical trunk – pień tarczowo-szyjny
suprascapular artery – tętnica nadłopatkowa
transverse cervical – tętnica poprzeczna szyi
inferior thyroid artery – tętnica tarczowa dolna
Tętnica poprzeczna szyi (łac. arteria transversa cervicis, arteria transversa colli) – w anatomii człowieka jedna z gałęzi pnia tarczowo-szyjnego.
Przebieg
[edytuj | edytuj kod]Przebieg tętnicy jest bardzo zmienny[1]. Najczęściej (55%) odchodzi od pnia tarczowo-szyjnego powyżej odejścia tętnicy nadłopatkowej, kieruje się bocznie i do tyłu[2], przecina trójkąt boczny szyi, dochodzi do przedniego brzegu mięśnia czworobocznego i tam dzieli się na gałąź powierzchowną i głęboką[1][3][2].
Na przebiegu tętnica krzyżuje najpierw od przodu mięsień pochyły przedni i nerw przeponowy, a następnie przykryta jest mięśniem mostkowo-obojczykowo-sutkowym[1][3][4]. Po stronie lewej, pod wspomnianym mięśniem, krzyżuje ją od przodu końcowy odcinek przewodu piersiowego[1]. Po wyjściu spod mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego wstępuje do dolnej części trójkąta bocznego szyi, w głębi trójkąta łopatkowo-obojczykowego, gdzie przecina splot ramienny od jego przodu[1].
Gałęzie
[edytuj | edytuj kod]
levator scap. – przyczep mięśnia dźwigacza łopatki
rhomb. min – przyczep mięśnia równoległobocznego mniejszego
rhomboid major – przyczep mięśnia równoległobocznego większego
Tętnica poprzeczna szyi rozgałęzia się na gałąź powierzchowną (łac. ramus superficialis) i gałąź głęboką (łac. ramus profundus)[1][5][2][3][4].
Gałąź powierzchowna podąża ku górze[1][5][2][3]. Wnika w przedni brzeg mięśnia czworobocznego, rozgałęzia się w nim i w głębiej znajdujących się mięśniach karku[1][5] oraz oplata pobliskie węzły chłonne[5]. Gałąź powierzchowna zespala się z gałęzią zstępującą tętnicy potylicznej[5][2] współtworząc sieć karkową (łac. rete nuchale)[6].
Gałąź głęboka bywa często podwójna, wówczas jedna z nich jest przyśrodkowa, a druga boczna[5]. Pojedyncza gałąź głęboka podąża do boku, do dołu i nieco ku tyłowi[2][3]. Biegnie pod mięśniem dźwigaczem łopatki do jej górnego kąta, następnie zstępuje do przodu od mięśni równoległobocznych (jedno z odgałęzień tętnicy dzieli mięśnie równoległoboczne na mięsień większy i mniejszy[5]), wzdłuż brzegu przyśrodkowego łopatki do jej kąta dolnego[7][8]. Na tym odcinku przyśrodkowo do gałęzi tętniczej biegnie nerw grzbietowy łopatki[5]. Gałąź głęboka wysyła drobniejsze odgałęzienia do okolicznych mięśni, a ku dołowi zespala się z końcowymi odcinkami tętnicy nadłopatkowej i tętnicy podłopatkowej[5] tworząc sieć barkową (łac. rete acromiale) i sieć łopatkową (łac. rete scapulare)[5][6]. Zespolenia z tętnicami międzyżebrowymi tylnymi biorą udział w tworzeniu sieci klatki piersiowej (łac. rete thoracicum)[5][6].
Odmiany
[edytuj | edytuj kod]Bardzo często (45%) tętnica, odchodząc od pnia tarczowo-szyjnego, nie oddaje gałęzi głębokiej i wówczas przyjmuje nazwę tętnicy szyjnej powierzchownej (łac. arteria cervicalis superficialis)[5][4]. Gałąź głęboka odchodzi wtedy bezpośrednio od tętnicy podobojczykowej przyjmując nazwę tętnicy łopatkowej zstępującej (łac. arteria scapularis descendans)[5][4]. Tętnica łopatkowa zstępująca może odejść z części szczytowej tętnicy podobojczykowej ku tyłowi od mięśnia pochyłego przedniego (23%) albo z części zstępującej tętnicy podobojczykowej bocznie od tego mięśnia (22%)[5][4]. W dalszym przebiegu przebija splot ramienny, najczęściej pomiędzy C6 a C7, lub (znacznie rzadziej) leży ku tyłowi od niego[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h T. poprzeczna szyi. W: Michał Reicher i wsp.: Anatomia człowieka. Wyd. VII (IV). T. III (Układ naczyniowy.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1998, s. 225. ISBN 83-200-2171-5.
- ↑ a b c d e f Ryc. 118. Tętnice głowy i szyi oraz ich zespolenia (...). W: Michał Reicher i wsp.: Anatomia człowieka. Wyd. VII (IV). T. III (Układ naczyniowy.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1998, s. 195. ISBN 83-200-2171-5.
- ↑ a b c d e Ryc. 125. Gałęzie t. podobojczykowej i t. pachowej (...). W: Michał Reicher i wsp.: Anatomia człowieka. Wyd. VII (IV). T. III (Układ naczyniowy.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1998, s. 224. ISBN 83-200-2171-5.
- ↑ a b c d e Ryc. 126. Najczęstsza odmiana pnia tarczowo-szyjnego i t. poprzecznej szyi. Schemat. W: Michał Reicher i wsp.: Anatomia człowieka. Wyd. VII (IV). T. III (Układ naczyniowy.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1998, s. 225. ISBN 83-200-2171-5.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o T. poprzeczna szyi. W: Michał Reicher i wsp.: Anatomia człowieka. Wyd. VII (IV). T. III (Układ naczyniowy.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1998, s. 226. ISBN 83-200-2171-5.
- ↑ a b c Zespolenia. W: Michał Reicher i wsp.: Anatomia człowieka. Wyd. VII (IV). T. III (Układ naczyniowy.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1998, s. 227. ISBN 83-200-2171-5.
- ↑ Ryc. 132. Tętnice prawego barku. Widok od przodu. Pierścień tętniczy okołołopatkowy i okołoramienny. Sieć tętnicza łopatkowa i barkowa. (...). W: Michał Reicher i wsp.: Anatomia człowieka. Wyd. VII (IV). T. III (Układ naczyniowy.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1998, s. 236. ISBN 83-200-2171-5.
- ↑ Ryc. 133. Tętnice prawego barku. Widok od tyłu. (...). W: Michał Reicher i wsp.: Anatomia człowieka. Wyd. VII (IV). T. III (Układ naczyniowy.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1998, s. 237. ISBN 83-200-2171-5.
